Het Ambacht


Ik heb het nog nooit gedaan,

dus ik ben zeker dat

ik het kan!


Pipi Langkous

Lepelsnijden lepel snijden houtsnijden

Hieronder volgt een lange tekst over waarom ik doe wat ik doe en hoe ik het doe, maar wat ik eigenlijk vooral wil vertellen kan ik zo samenvatten: (dan hoef je niet alles te lezen :-) )


Ik hou van: de eenvoud van het vak, het deugddoend handwerk, het mooie handgereedschap, de rust en voldoening, de uitdaging, het duurzaam bezig zijn, het creatief proces, de vele ontmoetingen en vooral van het (aan)leren, uitdragen en delen van mijn liefde voor hout en het groenhoutambacht.

Aan al mijn cursisten, lepelclubbers, klanten, collega's, familie, vrienden en aan mijn fantastische vrouw, de rots waarop het Lepelhuis is gebouwd: Bedankt allemaal!

Dankzij jullie heb ik de job van mijn leven!



Het Lepelhuis staat voor ambachtelijk houtsnijwerk. Ik maak uit vers lokaal (snoei)hout functionele of sierlijke voorwerpen  met eenvoudig handgereedschap. Ik werk ofwel in het Lepelbos of in mijn atelier en winkel het Lepelhuis.

 

Een verse stam, die ik meestal krijg of uit het Lepelbos komt, klief ik op maat. De eerste stappen naar de uiteindelijke vorm gebeuren met een bijl. Daarna ga ik vooral met messen en gutsen aan het werk om het product te snijden. Na het drogen worden de producten behandeld met walnotenolie. Ik maak hoofdzakelijk lepels in alle vormen en maten, maar ook schalen, kommen, potten, kandelaars, kapstokjes en sieraden.


Voor lepels zijn er samengevat 4 fasen:

- klieven van het verse hout met een bijl, zo dicht mogelijk bij de uiteindelijke vorm

- hakken van de vorm met de bijl, ongeveer 90% van het werk gebeurt in dit stadium

- afwerken van de vorm met een houtsnijmes en uithollen van de kom met een lepelmes

- na het drogen nog wat finishing snedes en dan eventueel decoreren met een mes en olie aanbrengen

 

Voor schalen, kommen en potten komt er ook een dissel aan te pas en enkele gutsen, een spookschaaf en soms een trekmes. Het bijlwerk is ook hier meestal het grootste werk.

 

Voor kleinere zaken als juwelen gebeurt het grootste werk met een handzaag en afwerken met een houtsnijmes. Deze producten worden wel geschuurd voor ze geolied worden.


Voor kapstokken en kandelaars gebruik ik enkel een zaag, een mes en een boor voor de gaten. De uitdaging bij deze producten zijn de juiste stukken hout vinden. Vooral voor een kandelaar is dat moeilijk. Het zoeken van het perfecte stuk duurt vaak langer dan het werk zelf. De natuurlijke groeivorm van een boom zorgt zelden voor 3 takken, meestal maar 2.

 

Ik geloof in wat doe en doe vooral waarin ik geloof, daarom denk ik ook dat mijn 'businessmodel' op verschillende vlakken uniek is:


Duurzame grondstof: ik gebruik lokaal vers ‘afval’hout dat anders bestemd zou zijn voor de kachel of het containerpark. Soms ook hout dat klanten zelf aanbrengen en waar ze een emotionele band mee hebben. Ik kan iets maken uit een kleine tak of ook bijvoorbeeld een grote schaal uit een stuk stam. Het hout wordt optimaal gebruikt. Stukken met knopen of beginnende schimmelaantasting leveren net vaak mooie patronen en kleuren. De snippers gebruik ik als verpakkingsmateriaal of als mulchlaag in de tuin. Het hout wordt natuurlijk gedroogd en de afwerking gebeurt met eetbare walnotenolie of soms wordt een deel van het product geschilderd met ecologische kalkverf.

 

Cultureel erfgoed: Bedenk eens hoe vaak je een lepel gebruikt op een dag? Dit eenvoudig voorwerp maakt deel uit van ieders leven. Van het roeren in onze koffie in de vroege morgen tot het uitlepelen van je dessertje ’s avonds laat. Een lepel is het eerste gereedschap dat we leren te gebruiken als kind en dit gaat zo al duizenden jaren. Het overgrote deel van lepels die ooit werden gemaakt waren van hout. Het maken en gebruiken van houten lepels is heel oud, al van ver voor onze geschreven geschiedenis. Een lepel is in zijn functionaliteit zeer eenvoudig: een: holte om iets op te scheppen of te verplaatsen wat men met de vingers niet zo goed kan, liefst met een handvat om het vast te houden. In groot contrast staan de eindeloze vormen en houtsoorten met hun specifieke eigenschappen en patronen die elke lepel uiteindelijk uniek maakt. 

De laatste lepelsnijder van Vlaanderen was Flamand uit Roeselare die zijn laatste lepels sneed in 1920.

Toch ongelooflijk te bedenken dat maar een paar generaties terug er nog Vlamingen waren die de kost verdienden met dit ambacht en hoe snel deze kennis en kunde of zelfs de herinnering er aan zijn verloren gegaan. Dit fantastische ambacht wil ik niet alleen terug tot leven roepen in Vlaanderen maar ook een nieuwe, zinvolle en duurzame toekomst geven!      

 

Innovatie: gestoeld op een lange traditie wil ik enerzijds in de vormgeving van mijn producten zoeken naar nieuwe en frisse vormen die zowel jong als oud aantrekken en die vooral duurzaam zijn. Met een beetje zorg en onderhoud gaat een goed gesneden lepel een leven lang mee. Belangrijker nog is dat de oude snijtechnieken en gereedschappen even goed gebruikt kunnen worden om nieuwe producten te maken. Voorbeelden hiervan zijn de juwelen of de 2 hartjes uit één stuk hout. De mogelijkheden zijn eindeloos en enkel begrensd door mijn creativiteit.

Anderzijds geef ik ook passanten of mensen die binnenkomen een unieke kijk in hoe de producten gemaakt worden, wat tegenwoordig nog zeldzaam is. Omdat mijn atelier en winkel dezelfde ruimte is zien mensen mij aan het werk. Ze krijgen voeling met wat het proces inhoudt en hoe het product tot stand komt. Mensen stellen vaak verwonderd vragen en waarderen het product des te meer.

 

Delen: het lepelhuis is naast een atelier of winkel ook een creatieve ontmoetingsplaats voor houtsnijden in Brugge. Regelmatig geef ik workshops in het atelier, van 1 dag tot langere cursussen als de masterclass van 5  dagen. Er zijn ook ondertussen meer dan 30 leden in de Lepelclub Brugge. Een maal per maand komen mensen in het Lepelhuis samen om te leren, te delen en te inspireren. Op die manier groeit en verspreid deze mooie duurzame ambacht zich opnieuw in Brugge en verder.

Af en toe komen ook bevriende lepelsnijders uit de regio maar ook uit andere landen langs om samen te snijden en te werken of om een workshop te geven. Dit werkt inspirerend en toont ook de veelzijdigheid van het ambacht die overal in de wereld opnieuw aan het groeien is. In de schoolvakanties organiseer ik ook jeugdateliers waar jongeren vanaf 8jaar welkom zijn om te proeven van het ambachtelijk houtsnijden.

Via de demo's bereik ik vaak een grote groep mensen in 1 keer en steeds ben ik verwonderd hoeveel mensen geïntrigeerd zijn en vaak zels geïnspireerd worden om zelf iets te maken.

 

Deugddoend handwerk: Het is fantastisch om te zien wat een dag met je handen werken soms doet met een mens. Bijna altijd merk ik dat mensen tijdens workshops na een aantal uren werken in een soort flow verkeren en totaal gefocust zijn op hun werk, hun handen en hun creatie. Sommigen beschrijven het als heel ontspannend, voor anderen werkt het bijna therapeutisch. Veel studenten beschrijven de rust als heel aangenaam of zeldzaam, anderen beklemtonen net het groepsgebeuren en de gezellige sfeer. Soms zijn er ‘moderne’ houtbewerkers bij die genieten van de stilte of de afwezigheid van machines. Anderen zijn trots en hadden niet gedacht dat ze zoiets sobers, mooi en functioneel konden maken in een aantal uur.


Ik zie mensen voelen en ruiken aan het hout, anderen willen alles weten over de bomen en waar het hout vandaan komt. Mensen met een technische achtergrond willen vaak meer weten over de traditionele gereedschappen en anderen kijken al uit naar het afwerken, schilderen of decoreren van hun lepel. Kinderen en jongeren lijken zich vaak minder bewust van het proces. Voor hen voelt het vaak veel natuurlijker en vanzelfsprekend aan om te spelen en creëren met je handen.

Voor heel wat mensen is een dergelijke workshopdag heel verrijkend en ontspannend. Soms zijn er deelnemers bij wie de houtvonk is overgeslagen en die thuis enthousiast verder snijden. Ik krijg dan regelmatig foto’s doorgestuurd van hun werk en van de keukenlade die traag maar zeker gevuld wordt met eigen creaties.

 

Skills: Ik heb een lange weg afgelegd en ik ben nog steeds onderweg. Hout bewerken is vroeger nooit mijn beroep geweest, maar altijd mijn passie die in verschillende fasen in mijn leven anders tot uiting kwam. Van mijn eigen meubels timmeren toen ik jong was, tot een boomhut met 2 verdiepingen of schuur bouwen met handgereedschap toen ik ouder was. Pas toen ik vershout bewerken leerde kennen had ik het gevoel eindelijk thuis te komen.

De laatste 10 jaar ben ik overal workshops een weekopleidingen gaan volgen die ik kon vinden. Ook dankzij de beurs meester-leerling voor het doorgeven van oude ambachten heb ik samen met mijn leerling de kans gekregen meesters uit andere landen te gaan bezoeken om hun kennis en kunde te leren. Ik ben trots aan de wieg te staan van de herwaardering van dit ambacht in Vlaanderen maar ook om de voldoening te zien bij iedereen die een workshop komt volgen.


November 2019 heb ik mijn voltijdse baan opgezegd als centrumverantwoordelijke van een jeugdverblijfcentrum om mijn leven nog meer te vullen met passie. Ondertussen heb ik de erkenning gekregen als Belgische Ambachtsman en ook het Label 'Handmade in Brugge', beide mooie duwtjes in de rug!

 

Dagelijks werken met vers hout, lepels maken, unieke stukken die vanuit Brugge en Vlaanderen de wereld rondgaan, de provincie doorkruisen en mijn ambacht tonen en doorgeven, is dat geen fantastische job?!


Ik voel mij dankbaar,

echt        Bedankt!


Harald